Mobbing'in Yaşanmadığı Bir Kurum Kültürü Yaratmak

Mobbing

İşyerinde diğer çalışanlar veya işverenler tarafından tekrarlanan saldırılar şeklinde:

• Psikolojik şiddet
• Baskı
• Kuşatma,
• Yıldırma,
• Duygusal taciz,
• Rahatsız etme,
• Sıkıntı verme

Kötü olan kazanıyor (mu)

İşyerinde duygusal tacize uğrayan her üç kişiden biri işten ayrılıyor
Üçte biri ise haksız yere işten atılıyor
Bu olayların %13’ünde zorbalık yapanlar ya tayinle ya da iş akdi bozularak cezalandırılıyorlar
Zorbaların %81’i patron

Sert yönetici ile duygusal tecavüzcü ayrımı çok zor

“Çalışanların çoğunluğu, bu davranışları yöneticilerinden gördükleri zaman ses çıkartmıyorlar.


Top 10 “duygusal taciz”

• Aslında olmayan hataları bulup çıkartma
• Sözle olmayan (ters bakış gibi beden diliyle) taciz
• Toplantılarda fikirleri aşağılama. “Çok saçma!”
• İzole etme, uzaklaşma, uzaklaştırma
• Duygu ve ruh halinde iniş-çıkışlar
• Kendisinin bile uymadığı saçma ve katı kurallar koyma
• Başarılı işleri açıkça yok sayma
• Sürekli olarak ve sertçe hedefler konusunda eleştirme
• Dedikodu yapma, yaptırma
• Taciz ettiği kişiye karşı diğerlerini örgütleme

“Artık kendimden şüphe etmeye başlamıştım” 

Türk Atasözü
Adamı delirtir dama çıkarırlar, sonra deli dama çıktı diye bütün köyü başına toplarlar.

Mobbing Türleri

• Kendini göstermeyi iletişim oluşumunu etkilemek (yönetici tarafından sözün kesilmesi, azarlanma, sürekli eleştiri...)
• Sosyal ilişkilere saldırılar (çevredeki insanların mağdur ile konuşmaması, orada yokmuş gibi davranılması)
• İtibara yönelik saldırılar (Arkadan kötü konuşma, asılsız söylentilerin ortada dolaşması, mağduru gülünç durumlara düşürme...)
• Kişinin yaşam standardına ve mesleki durumuna saldırılar (Verilen işlerin geri alınması, sürekli işin değiştirilmesi, anlamsız işlerin verilmesi...)
• Kişinin sağlığına yönelik doğrudan saldırılar (Fiziksel olarak ağır işlerin verilmesi, fiziksel şiddet tehditleri, fiziksel zarar, doğrudan cinsel taciz...)

Mobbingin Nedenleri

• Sınırlı kaynaklar (bütçe, terfi olanakları),
• Faaliyetlerin farklılığı (iç müşteriyi dikkate almama, iç müşteri memnuniyetsizliği),
• İletişim problemleri (bilgi akışındaki gecikmeler, filtrelemeler, yanlış anlamalar, açık olmayan mesajlar vb…)
• Algılama farklılıkları (amaç farklılıkları, değer yargısı farklılıkları ve zaman algısındaki farklılıklar),
• Yönetim alanı ile ilgili belirsizlik (iş ve görev tanımları ile ilgili belirsizlikler),
• Personel seçim sistemi,
• Performans değerlendirme sistemi,
• Bireyler arası acımasız rekabet,
• Kapalı kapı politikaları,
• Psikolojik kontratların ihlali,
• Yetersiz liderlik,
• Küçülme / el değiştirme
• Yönetimin mükemmellik arayışı
• Etik değerlerin kaybolması
• İş yerindeki monotonluk

Mobbingi Örgütsel Açıdan Önleme Yolları

• Mobbing ile ilgili işyerinde farkındalık yaratmak, mağdur ve zorbanın her zaman farkedileceğini hissettirmek
• İş ve görev tanımlarındaki belirsizliklerin giderilmesi
• İşe alım süreçlerinde adayların kişilik özelliklerine ve psikolojik yapısına da önem verilmesi
• Şikayet ve performans değerlendirme sisteminin sağlıklı çalıştırılması
• Çalışan destek programının oluşturulması
• Çalışanların birbirleri ile daha derinlemesine tanışmalarını sağlayacak faaliyetlerin planlanması
• Paylaşılan kurumsal vizyon, misyon ve değerlerin oluşturulması
• Örgüt ikliminin ılımanlaştırılması ve insancıllaştırılması
• Açık yönetim politikalarının oluşturulması
• Çalışan – işveren arasındaki psikolojik kontratların anlaşılması ve bunlara özen gösterilmesi
• Kişiler ya da birimler arasındaki herhangi bir çatışma ya da anlaşmazlık durumlarına örgütsel duyarlılık gösterilmesi
• İş yerinde eğlenceli ve keyifli ortam yaratılması (Fun@Work)
• Örgütün toplumsal imajının yükseltilmesi (itibar yönetimi)
• Örgüt içi bilişsel çarpıtmalara duyarlılık gösterilmesi

Yararlanılan Kaynaklar:

Dr. Vedat Laçiner, Turkish Weekly

Çobanoğlu, Şaban: Mobbing/İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, Timaş Yayınları, Yayın Yılı: 2005; İthal, 256 sayfa, ISBN:9752633544. 

Davenport, Noa/ Schwartz, Ruth Distler/ Elliott, Gail Pursell (Çev.: Osman Cem Önertoy): Mobbing, İşyerinde Duygusal 

Taciz, Sistem Yayıncılık, Yayın Yılı: 2003; 182 S., ISBN:9753222491

Tınaz, Pınar: İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Yayınları, 2006. XXII, 199 S., ISBN:975-295-537-1.

Milliyet, İdil Türkmenoğlu

Prof. Dr. Üstün Dökmen, Seminer Notları